2000.10.22更新
接続語
院政時代から鎌倉時代における代表的な接続語一覧
大鏡 |
今昔物語集 |
平家物語 |
保元物語 |
平治物語 |
|||
かかれば |
10 |
1 |
|||||
かくて |
4 |
2 |
7 |
22 |
1 |
2 |
|
これによりて |
41 |
4 |
17 |
2 |
|||
さて |
70 |
6 |
83 |
62 |
9 |
18 |
|
さらば |
7 |
59 |
59 |
13 |
14 |
||
さりとて |
3 |
10 |
2 |
||||
さりとも |
11 |
1 |
9 |
8 |
5 |
1 |
|
さるほどに |
2 |
2 |
93 |
2 |
15 |
||
されど |
23 |
1 |
|||||
されども |
3 |
22 |
18 |
52 |
8 |
1 |
|
されば |
48 |
216 |
96 |
25 |
14 |
||
しからば |
34 |
1 |
2 |
||||
しかりといへども |
1 |
13 |
3 |
||||
しかるに |
29 |
63 |
7 |
2 |
1 |
||
しかるあひだ |
5 |
106 |
1 |
||||
しかるを |
3 |
4 |
23 |
1 |
|||
しかれば |
3 |
303 |
3 |
12 |
1 |
||
そもそも【抑】 |
4 |
42 |
1 |
||||
それ |
1 |
16 |
3 |
3 |
|||
それに |
9 |
2 |
29 |
12 |
3 |
1 |
|
あるいは |
5 |
10 |
1 |
36 |
|||
および |
22 |
1 |
|||||
すなはち |
52 |
24 |
11 |
1 |
1 |
||
ただし |
13 |
60 |
27 |
35 |
2 |
||
ならびに |
7 |
28 |
2 |
||||
また |
107 |
161 |
224 |
80 |
52 |
32 |
|
よりて |
13 |
11 |
3 |
《品詞別『日本古典文法講座』接続詞・感動詞(明治書院刊)の「接続詞の変遷」から抜粋。さらに、『保元物語』と『平治物語』を追加する》
室町・江戸時代の読本に見える接続語
中華若木詩抄 |
虎寛本狂言 |
天草版伊曽保物語 |
仮名草子 |
どちりなきりしたん |
西鶴 |
近松 |
黄表紙洒落本 |
膝栗毛浮世風呂浮世床 |
梅暦・娘節用・閑情末摘花 |
松翁道話・鳩翁道話・古道大意 |
|
あるいは |
2 |
1 |
5 |
17 |
13 |
37 |
9 |
2 |
16 |
5 |
36 |
およそ |
× |
× |
× |
12 |
× |
× |
2 |
1 |
× |
3 |
3 |
かくて |
× |
1 |
1 |
25 |
× |
× |
8 |
13 |
31 |
25 |
2 |
ここに |
× |
× |
× |
11 |
× |
28 |
12 |
11 |
17 |
10 |
3 |
さすれば |
1 |
× |
× |
× |
× |
× |
× |
3 |
2 |
1 |
4 |
さて |
4 |
165 |
17 |
95 |
3 |
33 |
53 |
9 |
26 |
36 |
153 |
さてこそ |
× |
× |
× |
7 |
1 |
5 |
9 |
1 |
4 |
× |
3 |
さては |
1 |
10 |
5 |
7 |
1 |
25 |
54 |
5 |
12 |
4 |
13 |
さてまた |
× |
9 |
× |
× |
2 |
7 |
4 |
1 |
9 |
× |
10 |
さても |
3 |
× |
19 |
24 |
× |
52 |
22 |
6 |
1 |
14 |
2 |
さやうなら |
× |
× |
× |
× |
× |
× |
× |
12 |
28 |
10 |
2 |
さらば |
10 |
92 |
9 |
32 |
× |
4 |
13 |
1 |
4 |
2 |
6 |
さりとては |
6 |
7 |
2 |
3 |
× |
25 |
12 |
× |
2 |
× |
12 |
さりとは |
× |
× |
× |
× |
× |
30 |
5 |
6 |
3 |
× |
2 |
さりながら |
2 |
133 |
1 |
9 |
8 |
8 |
70 |
3 |
6 |
4 |
8 |
さるほどに |
5 |
× |
× |
20 |
× |
15 |
4 |
× |
3 |
2 |
× |
されども |
19 |
2 |
11 |
7 |
3 |
44 |
14 |
5 |
7 |
2 |
9 |
されば |
1 |
133 |
2 |
39 |
5 |
49 |
31 |
11 |
20 |
22 |
17 |
しかし |
× |
× |
× |
× |
× |
5 |
2 |
21 |
113 |
123 |
14 |
しかも |
4 |
2 |
3 |
8 |
× |
48 |
7 |
4 |
27 |
6 |
14 |
しからば |
5 |
× |
10 |
9 |
5 |
3 |
21 |
4 |
15 |
× |
5 |
しかるに |
7 |
× |
2 |
15 |
6 |
× |
9 |
6 |
1 |
2 |
14 |
しかるを |
3 |
× |
1 |
10 |
× |
× |
1 |
1 |
× |
2 |
9 |
しかれども |
19 |
1 |
2 |
6 |
7 |
15 |
3 |
3 |
× |
× |
23 |
しかれば |
5 |
× |
4 |
4 |
6 |
5 |
8 |
1 |
1 |
× |
10 |
したが |
× |
× |
× |
× |
× |
× |
2 |
6 |
6 |
1 |
× |
して |
× |
5 |
× |
× |
× |
1 |
14 |
× |
× |
1 |
1 |
すなはち |
1 |
11 |
1 |
4 |
21 |
2 |
20 |
3 |
4 |
3 |
76 |
すりゃ |
× |
× |
× |
× |
× |
× |
1 |
× |
1 |
1 |
8 |
そこで |
14 |
× |
× |
× |
× |
× |
1 |
2 |
62 |
22 |
56 |
そして |
× |
× |
× |
× |
× |
× |
2 |
29 |
109 |
128 |
× |
そのうち(に) |
× |
× |
× |
× |
× |
5 |
1 |
1 |
6 |
14 |
7 |
そのうへ(に) |
1 |
22 |
2 |
13 |
6 |
6 |
4 |
7 |
12 |
12 |
9 |
そのかはり |
× |
× |
× |
× |
× |
1 |
1 |
2 |
24 |
17 |
10 |
そもそも |
× |
3 |
1 |
6 |
× |
16 |
7 |
4 |
8 |
11 |
9 |
それ |
1 |
3 |
× |
17 |
× |
1 |
1 |
2 |
2 |
4 |
× |
それから |
× |
1 |
3 |
× |
× |
3 |
2 |
8 |
61 |
29 |
16 |
それで |
× |
× |
× |
× |
× |
× |
6 |
9 |
43 |
5 |
31 |
それでは |
× |
2 |
× |
× |
× |
× |
× |
3 |
5 |
6 |
1 |
それでも |
× |
× |
× |
× |
× |
× |
5 |
25 |
67 |
59 |
12 |
それとも |
× |
× |
× |
× |
× |
× |
1 |
2 |
3 |
10 |
× |
それに |
2 |
× |
× |
2 |
× |
× |
9 |
10 |
30 |
39 |
15 |
それゆゑ(に) |
1 |
56 |
× |
× |
× |
2 |
9 |
2 |
7 |
19 |
39 |
そんなら |
× |
× |
× |
× |
× |
× |
27 |
63 |
145 |
137 |
8 |
ただし |
2 |
26 |
3 |
10 |
5 |
1 |
28 |
4 |
4 |
8 |
19 |
ただしは |
× |
× |
× |
× |
× |
× |
9 |
1 |
5 |
4 |
2 |
ときに |
× |
× |
1 |
× |
× |
13 |
18 |
10 |
92 |
28 |
10 |
また |
49 |
100 |
15 |
75 |
64 |
187 |
29 |
29 |
20 |
133 |
344 |
または |
6 |
5 |
3 |
11 |
29 |
65 |
3 |
3 |
2 |
11 |
15 |
もっとも |
× |
× |
× |
× |
× |
9 |
10 |
7 |
2 |
11 |
18 |
よって |
× |
× |
× |
1 |
× |
× |
1 |
3 |
7 |
4 |
9 |
作品資料名 |
参考資料 |
||||||||||
中華若木詩抄 |
勉誠社「抄物大系」 |
||||||||||
虎寛本狂言 |
岩波文庫・上中下 |
||||||||||
天草版伊曽保物語 |
京大国語国文学研究室編 |
||||||||||
仮名草子 |
日本古典文学大系「仮名草子集」 |
||||||||||
どちりなきりしたん |
日本古典全書 |
||||||||||
西鶴 |
日本古典文学大系「西鶴集」上下 |
||||||||||
近松 |
日本古典文学大系「近松浄瑠璃集」上下 |
||||||||||
黄表紙洒落本 |
日本古典文学大系「黄表紙・洒落本集」 |
||||||||||
膝栗毛浮世風呂浮世床 |
日本古典文学大系・日本古典全書 |
||||||||||
梅暦・娘節用・閑情末摘花 |
日本古典文学大系・日本古典全書日本名著全集 |
||||||||||
松翁道話・鳩翁道話・古道大意 |
岩波文庫・版本 |
閑話休題